Δ.Τ. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝΩΝ ΜΕ ΜΟΥΡΓΑ

Η επιφανειακή διάθεση της μούργας στους ελαιώνες, αποτελεί μια αποτελεσματική και άμεσα υλοποιήσιμη λύση στο μεγάλο πρόβλημα των αποβλήτων, που ταλανίζει την Κέρκυρα τις τελευταίες δεκαετίες.

Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε Ομάδα Εργασίας του τοπικού Τμήματος του ΤΕΕ στην οποία ανατέθηκε η μελέτη και αξιολόγηση προτάσεων για τη διαχείριση των αποβλήτων από την επεξεργασία της ελιάς, που συγκέντρωσε και υπέβαλε ο Σύλλογος Ελαιοτριβέων Κέρκυρας στο ΤΚ/ΤΕΕ.

Τα μέλη της Ομάδας Εργασίας του ΤΕΕ, οι κύριοι  Κωνσταντίνος Πανάρετος - Χημικός Μηχανικός, Ναπολέων Κεφαλληνός - Μηχανολόγος Μηχανικός και Ευστάθιος Βασιλάκης- Χημικός Μηχανικός, αφού μελέτησαν διεξοδικά τις 11 συνολικά προτάσεις που έθεσε στη διάθεσή τους ο Σύλλογος Ελαιοτριβέων, έκριναν η μέθοδος μεθανοποίησης σε βιοαντιδραστήρα και αξιοποίηση του βιοαερίου υπερτερεί των υπολοίπων προτάσεων που κατατέθηκαν καθώς εμφανίζεται:
•     Ολοκληρωμένη τεχνικά και πλήρως αποδεκτή περιβαλλοντολογικά.
•     Διευθετεί οριστικά το πρόβλημα των αποβλήτων και ταυτόχρονα σηματοδοτεί την αρχή της οικολογικής παραγωγής ενέργειας στο νησί που εφαρμόζεται ήδη σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
•    Παρουσιάζει σημαντική ευελιξία, καθώς δίνει τη δυνατότητα συνεπεξεργασίας και λοιπών βιογενών καταλοίπων, εκτός εκείνων των ελαιοτριβείων (θαλάσσια απόβλητα – φύκια, καλάμια κλπ).

Η εν λόγω μέθοδος ανήκει στην κατηγορία της αναερόβιας επεξεργασίας, η οποία είναι κατάλληλη για  τα υγρά απόβλητα  των ελαιοτριβείων, καθώς το ρυπαντικό τους φορτίο αποτελείται από οργανικές και διαλυτές ενώσεις. Τα αναερόβια συστήματα  επεξεργασίας εφαρμόζονται ολοένα και περισσότερο, επειδή επιτρέπουν την ανάκτηση σημαντικής ποσότητας βιοαερίου, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ενέργειας. Τα δεδομένα από τη διεθνή βιβλιογραφία δείχνουν ότι υπάρχουν αρκετά συστήματα που έχουν χρησιμοποιήσει την αναερόβια χώνευση με  ικανοποιητικά ποσοστά απομάκρυνσης των ρύπων.
Η υλοποίηση της εγκατάστασης μιας τέτοιας μονάδας  στην Κέρκυρα θα αποτελούσε δίχως άλλο την οριστική λύση στη διαχείριση και αξιοποίηση των αποβλήτων των ελαιοτριβείων, με αναμφισβήτητα περιβαλλοντικά οφέλη και αξιοποίηση των παραπροϊόντων (βιοαέριο – ηλεκτρική ενέργεια, αποξηραμένη ιλύς – εδαφοβελτιωτικό - compost, νερό-άρδευση, λάδι). Η Ομάδα Εργασίας του ΤΕΕ εκτιμά  ότι, εφόσον από την προαναφερθείσα τεχνολογία παράγονται προϊόντα με σημαντική εμπορική αξία, εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα μίας επένδυσης ανάπτυξης σε πλήρη (βιομηχανική) κλίμακα.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση ώστε να γίνει λεπτομερής παρουσίαση του εγχειρήματος. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι θα απαιτηθεί χρόνος για τις διάφορες φάσεις υλοποίησης  μιας επένδυσης αυτού του μεγέθους, καθώς προηγούνται η εκπόνηση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η δημιουργία επιχειρηματικού σχεδίου και η εύρεση φορέα χρηματοδότησης. Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατή η άμεση λύση του προβλήματος, θεμελιώνεται όμως η οριστική του διευθέτηση μελλοντικά.

Με δεδομένο όμως, ότι η προαναφερθείσα μέθοδος αφενός μπορεί να εφαρμοστεί μόνο ως κεντρική μονάδα επεξεργασίας και αφετέρου έχει , συγκριτικά με τις υπόλοιπες 10 προτάσεις, υψηλό κόστος εγκατάστασης, αντί αυτής θα μπορούσε να εφαρμοστεί μεμονωμένα σε κάθε ελαιοτριβείο η μέθοδος επιφανειακής διάθεσης των υγρών αποβλήτων σε ελαιώνες, που εφαρμόζεται ήδη στην Ιταλία και την Πορτογαλία.

Αρκετοί ερευνητές έχουν επισημάνει ότι η ελεγχόμενη διάθεση των υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείων στο έδαφος μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα στην καλλιέργεια της ελιάς αλλά και σε άλλες καλλιέργειες, όπως τα αμπέλια, το καλαμπόκι ή το ηλιοτρόπιο. Θετικό αποτέλεσμα προκύπτει όταν το έδαφος λειτουργεί ως βιόφιλτρο επεξεργασίας των αποβλήτων, χωρίς να αλλοιωθούν οι φυσικές ιδιότητές του και χωρίς να επέλθει αύξηση του οργανικού φορτίου και των χημικών παραμέτρων του (βαρέα μέταλλα, διαχωρισμός νατρίου και νιτρικών, ακινητοποίηση του διαθέσιμου αζώτου).

Κρίσιμες παράμετροι στην ανταπόκριση του εδάφους είναι: η ποσότητα των αποβλήτων που εναποτίθενται, το είδος του εδάφους, ο χρόνος της διασποράς κ.α.

Είναι αυτονόητο ότι επιβάλλεται ο έλεγχος των ποσοτήτων που θα διατίθενται στην  επιφάνεια του εδάφους ώστε να μην δημιουργούνται δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις από αυθαίρετη διάθεση του κατσίγαρου (μούργα)

Τα μέλη της Ο.Ε του ΤΕΕ επισημαίνουν ότι η παραπάνω διαδικασία δεν αποτελεί μέθοδο άρδευσης των ελαιόδεντρων, καθώς ο κατσίγαρος δεν πληροί τις προδιαγραφές της ελληνικής νομοθεσίας για τα νερά άρδευσης, θέμα το οποίο θα πρέπει να εξεταστεί, ενώ παράλληλα  απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση προκειμένου να αποσαφηνιστούν τα παρακάτω:

•    Ο ακριβής τρόπος διάθεσης που θα διασφαλίζει τα θεσπισμένα όρια για την εναπόθεση.
•    Ο τρόπος και το κόστος μεταφοράς του κατσίγαρου στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις.
•    Οι απαιτούμενοι έλεγχοι για τα θετικά ή αρνητικά  αποτελέσματα  που θα προκύψουν στο έδαφος μακροπρόθεσμα από τον εμπλουτισμό του με θρεπτικά συστατικά.
ΑΠΟ ΤΟ ΤΚ/ΤΕΕ