ΤΕΤΑΡΤΗ, 28 ΜΑΪΟΥ
Απεργούν οι μηχανικοί όλης της χώρας

Την απόφασή τους να αντιστρέψουν με τον αγώνα τους τις λογικές που οδηγούν στη βίαιη ανατροπή των συνθηκών άσκησης του επαγγέλματός τους αλλά και να διαφυλάξουν το σχεδιασμό και την εκτέλεση των δημοσίων έργων, θα διατρανώσουν οι διπλωματούχοι μηχανικοί με συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα κατά τη διάρκεια της 24ωρης γενικής απεργίας τους την Τετάρτη 28 Μαΐου 2003.
Την αφορμή της απεργίας των διπλωματούχων μηχανικών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, στην οποία συμμετέχουν όλοι οι κλαδικοί Σύλλογοι του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, καθώς επίσης και οι εργοληπτικές οργανώσεις, αποτέλεσε το προωθούμενο προς ψήφιση νομοσχέδιο για τις μελέτες του δημοσίου, το οποίο κάθε άλλο παρά εξυπηρετεί το θεσμικό πλαίσιο των δημοσίων έργων αφού ο σχεδιασμός τους δεν επιβάλλεται ως αναγκαία προϋπόθεση για τη σύνταξη μελετών.

Κορυφαία θέματα – αιτήματα της αυριανής απεργίας των μηχανικών είναι:

• Να μην εκτελούνται έργα χωρίς μελέτες
• Ασφαλείς κατασκευές για να μη θρηνούμε θύματα. Να μην πληγώνεται το περιβάλλον
• Να μη γίνονται αναθέσεις χωρίς διαφάνεια και υγιή ανταγωνισμό
• Να μη διασπαθίζεται το δημόσιο χρήμα
• Να μην περιφρονείται το μεγαλύτερο κεφάλαιο της Χώρας, το επιστημονικό της δυναμικό
• Να μην ολιγοπωληθούν τα έργα και οι μελέτες του ιδιωτικού τομέα, όπως προωθείται στο δημόσιο τομέα
• Να μην υποκαθιστούν «σύμβουλοι» και άσχετοι τη δημόσια διοίκηση
• Να μην καταρτίζονται τα νομοσχέδια με αφανείς σκοπιμότητες και αυθαιρεσία, αλλά με υπευθυνότητα και διάλογο
• Να εξυπηρετούν οι μελέτες και τα έργα την ασφάλεια των πολιτών, το δημόσιο συμφέρον, την ποιότητα ζωής όλων μας

Στην ανακοίνωση που εξέδωσαν το Τμήμα Κέρκυρας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και όλοι οι τοπικοί Σύλλογοι και Οργανώσεις, με την οποία καλούν όλους τους μηχανικούς στη συγκέντρωση που θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα εκδηλώσεων του Επιμελητηρίου, στις 11.00, αναφέρεται μεταξύ άλλων:

Τα τελευταία χρόνια επιχειρείται μια βίαιη αλλαγή των συνθηκών εργασίας των μηχανικών. Χωρίς προγραμματισμό και εμφανείς στόχους, αποσπασματικά. Ανιστόρητη, στρέφεται συντριπτικά ενάντια στο επιστημονικό δυναμικό της χώρας, που αποτελεί το μέγα κεφάλαιο της.
Καταλήγουμε μέσα από συνθήκες διάλυσης της δημόσιας διοίκησης, του μελετητικού και εργοληπτικού δυναμικού, τον αποπροσανατολισμό και απαξίωση της τεχνικής εκπαίδευσης, να προκύψει το νέο: η συγκέντρωση των δημόσιων και ιδιωτικών έργων σε λίγα σχήματα, η τυποποίηση στην παραγωγή του δομημένου χώρου.
Για το πλήθος των μηχανικών το νέο θα είναι το υποβαθμισμένο επίπεδο σπουδών, η αδυναμία στήριξης του δικαιώματος για πρόσβαση στο επάγγελμα με ίσες ευκαιρίες, υγιείς συνθήκες ανταγωνισμού και δυνατότητα ανάπτυξης των δεξιοτήτων και της προσωπικότητας τους.

Οι έλληνες μηχανικοί, παρά το γεγονός ότι στηρίζουν την ανάπτυξη της χώρας, είναι αποδέκτες μιας απαξιωτικής στάσης που τους αφορά, είτε είναι εργολήπτες, είτε δημόσιοι υπάλληλοι, είτε μισθωτοί, είτε μελετητές δημοσίων ή ιδιωτικών έργων, είτε στελέχη στη βιομηχανία, είτε ασχολούνται με τις νέες τεχνολογίες. Η ανυπαρξία ισχυρών τεχνικών υπηρεσιών, προδιαγραφών, κανόνων και ρόλων στην παραγωγή, ελάχιστων αμοιβών, η ανάδειξη της ποινικής αντί της τεχνικής ευθύνης των μηχανικών, τους αφορά όλους.

Οι συνέπειες της λογικής «πονάει δόντι, βγάζει δόντι», όταν εντοπίζονται σημαντικά προβλήματα, που οφείλονται σε μακροχρόνιες ή κοντόφθαλμες πολιτικές επιλογές, είναι για όλους:

• δεν έχουμε ισχυρή δημόσια διοίκηση, όπως στη Γερμανία, καταργούμε τις τεχνικές υπηρεσίες του δημοσίου
• υπάρχουν προβλήματα στο θεσμικό πλαίσιο μελετών, διαλύουμε το μελετητικό ιστό της χώρας
• καταγράφονται νοσηρά φαινόμενα στις πολεοδομίες, παραδίδουμε το έργο τους σε απόστρατους
• υπάρχουν δυσκολίες στην ολοκλήρωση των προγραμμάτων του Εθνικού Κτηματολογίου, δεν χρηματοδοτούμε το επόμενο πρόγραμμα.

Αφορά όμως και το δημόσιο συμφέρον, όλους τους πολίτες. Συμβαίνουν τα παραπάνω όταν:

• σχεδιάζονται, μελετούνται, κατασκευάζονται και επιβλέπονται τα μεγαλύτερα και πολυπληθέστερα έργα υποδομής που έγιναν ποτέ στην Ελλάδα
• μεγαλώνει ο αριθμός των αναξιοποίητων εργοληπτικών εταιρειών ή έχουμε προσφορά υπεργολαβικής εργασίας με εξευτελιστικές προϋποθέσεις, ενώ το εκτελεστέο έργο υπερβαίνει τις δυνατότητες του υπάρχοντος κατασκευαστικού δυναμικού
• υπάρχουν περικοπές και επιστροφές πιστώσεων από τα ΚΠΣ επειδή δεν γίνονται έλεγχοι και δεν εντοπίζονται τα προβλήματα πριν τελειώσουν τα έργα
• δεν αποσαφηνίζεται το πλαίσιο των δημοσίων έργων μετά το 2006, ενώ τα 4 τρις ετήσιου τζίρου των ιδιωτικών έργων αποτελούν ήδη πόλο έλξης για δραματικούς μετασχηματισμούς
• έχουμε κάθε χρόνο χιλιάδες εργατικά ατυχήματα
• με στοιχεία της Ε.Ε., του ΣτΕ, του Ελεγκτικού Συνεδρίου καταγράφονται:

• αστοχίες έργων
• αποκλίσεις από τον αρχικό προγραμματισμό
• κακοτεχνίες λόγω υψηλών εκπτώσεων
• ανίσχυρη δημόσια διοίκηση
• έλλειψη διαφάνειας και υγιούς ανταγωνισμού
• αύξηση κόστους των έργων
• πρόσληψη συμβούλων που αποδεικνύονται ανεπαρκείς, αμείβονται υπέρογκα και οδηγούν σε δραματικές υπερβάσεις του κόστους που παρακολουθούν
• αρνητικές συνέπειες από τον τρόπο επιλογής των αναδόχων

Τα έργα στην Ελλάδα είναι καλά. Μπορούν με τους ίδιους πόρους να γίνουν καλύτερα, πιο ασφαλή, σε λιγότερο χρόνο, περισσότερα έργα.

Προς την αντίθετη κατεύθυνση οδηγούν οι επιλογές του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Το σχέδιο νόμου «Μητρώα Μελετητών, ανάθεση και εκπόνηση μελετών και παροχή συναφών υπηρεσιών» δεν εξυπηρετεί το θεσμικό πλαίσιο των δημοσίων έργων. Ο σχεδιασμός του έργου δεν επιβάλλεται ως αναγκαία προϋπόθεση για τη σύνταξη μελετών. Θα προκηρύσσονται και πάλι μελέτες που θα μένουν στα συρτάρια ή θα τροποποιούνται κατά την κατασκευή του έργου ή θα κατασκευάζονται έργα χωρίς μελέτες, καθιστώντας δύσκολη την επίβλεψη των μελετών, τον έλεγχο των έργων, την αποφυγή των υπερκοστολογήσεων, την αποφυγή της διασπάθισης του δημοσίου χρήματος.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπερασπίζεται την εφαρμογή των κανόνων του ανταγωνισμού. Όμως, κατά τις διατάξεις της, προκειμένου «να διασφαλισθεί η ασφάλεια των πολιτών, να υπάρχει εγγύηση στην ποιότητα των υπηρεσιών, να καθιερωθούν ειδικοί κανόνες αξιών, να προστατευθούν εκείνοι που ασκούν επάξια τα ελεύθερα επαγγέλματα προς όφελος των ευρωπαίων πολιτών, να δημιουργηθεί μια ειδική σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ ελεύθερων επαγγελμάτων και των πελατών τους, να προστατευθούν οι αυστηροί ηθικοί, δεοντολογικοί και ποιοτικοί κανόνες που αντιπροσωπεύουν οι αρχιτέκτονες, μηχανικοί και δικηγόροι», ρητά αποδέχεται ότι ο κώδικας αμοιβών τους προσδιορίζει τις κατώτατες αμοιβές τους.

Η Ελληνική Πολιτεία έχει εισάγει από το 1923 υποχρεωτικό κάτω όριο στις αμοιβές των μηχανικών. Το σκεπτικό, που έχει επιβεβαιωθεί πολλές φορές από τη Βουλή και ισχύει ακέραιο είναι «Μια κακώς αμειβόμενη μελέτη οδηγεί εις ατέλειαν των μελετών και τον αθέμιτον ανταγωνισμόν, με αποτέλεσμα αφενός ηθικήν και υλικήν πτώσιν του επαγγέλματος του Μηχανικού, αφετέρου, πτώσιν της ποιότητος των τεχνικών μελετών. Μια κακή μελέτη επιφέρει σπατάλην εις την εκτέλεσιν ενός έργου, ενώ μια καλή καλώς αμειβόμενη μελέτη φέρει πολλαπλασίαν οικονομίαν εις τα έργα».
Γιατί επιμένει η κυβέρνηση στην οικονομική προσφορά χωρίς κάτω όριο τον κώδικα αμοιβών, χωρίς κάτω όριο;
Είναι παράλογο να εισάγονται μαθηματικοί τύποι στα έργα για να αποφευχθούν οι δυσμενείς συνέπειες από τις μεγάλες εκπτώσεις και να μην υπάρχει πρόβλεψη για τις μελέτες.
Σε αυτές τις επιλογές της η ελληνική κυβέρνηση έρχεται σε αντίθεση όχι μόνο με τις διατάξεις της Ε.Ε., αλλά και τις επιλογές των περισσότερων χωρών της, που προωθούν και τα μικρά και μεσαία μελετητικά σχήματα, ως πλέον ευέλικτα. Το νομοσχέδιο είναι εξουθενωτικό, με σειρά διατάξεων του, για τους νέους και οικονομικά ανίσχυρους μελετητές. Απομειώνει κάθε κίνητρο για την ανάπτυξη βιώσιμων μελετητικών σχημάτων στην περιφέρεια.
Σε αυτές τις επιλογές της η κυβέρνηση αγνοεί όχι μόνο τον τεχνικό της σύμβουλο, το ΤΕΕ, όχι μόνο το σύνολο των φορέων των μηχανικών που εκφράζουν τις απόψεις τους με μια εντυπωσιακή ομοφωνία, αλλά και τον φορέα που κατά το Σύνταγμα υποχρεωτικά γνωμοδοτεί, προ της κατάθεσης στη Βουλή, επί νομοσχεδίων. Η ομόφωνη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ), η οποία κατά το Σύνταγμα δεν επιβάλλεται για τα μάτια, αναφέρει: «Η ΟΚΕ επισημαίνει ότι ο νομοθέτης οφείλει να λάβει υπ’όψιν του μια σειρά από παραμέτρους που είναι αναγκαίες για την επίτευξη των στόχων της εισηγητικής έκθεσης, αλλά και για να αποκτήσει η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία μια στρατηγική προοπτική. Ειδικότερα:

1. Η παρουσία ισχυρής δημόσιας διοίκησης
2. Η περαιτέρω διασφάλιση διαφανών διαδικασιών
3. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και διασφάλισης ίσης μεταχείρισης και υγιούς ανταγωνισμού
4. Η έμφαση στην ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών
5. Ο εκσυγχρονισμός του κώδικα προδιαγραφών και αμοιβών
6. Οι παρεμβάσεις για τη διασφάλιση της ποιότητας του μελετητικού δυναμικού.

Στην ΟΚΕ συμμετέχει το ΤΕΕ. Αποδέχεται κατά συνέπεια και τις θέσεις της, αν και το κείμενό της χαρακτηρίζεται για τη «λεπτότητα» των όρων που χρησιμοποιούνται σε σχέση με το μέγεθος των προβλημάτων.

Το νομοσχέδιο για τις μελέτες έρχεται μετά το νόμο για τις συγχωνεύσεις των εργοληπτικών εταιρειών και προηγείται του σχεδίου νόμου που αφορά τις μελέτες ιδιωτικών έργων. Ας το γνωρίζουν οι δεκάδες χιλιάδες μηχανικοί που ασχολούνται με αυτά ότι δεν είναι ο εκτιμώμενος επόμενος αλλά ο άμεσα ορατός στόχος. Αλλά και οι πολίτες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το περιβάλλον και η κατοικία που ζουν θα τεθούν κάτω από τις πιο αυστηρές εμπορευματικές επιταγές, όπως κάτω από αυτές θα έχει τεθεί η γνώση, η ευαισθησία, η αισθητική, η ευθύνη του μηχανικού.
Από τα Πολυτεχνεία και Πανεπιστήμια αποφοιτούν νέοι μηχανικοί, καλοί επιστήμονες. Αποτελούν το μεγάλο κεφάλαιο της Ελλάδας. Συνενώνονται σε ένα πλήθος που έχει ικανότητες, γνώσεις, ευαισθησίες, απαιτήσεις που συνδέονται με το επίπεδο των σπουδών τους. Ίσως για αυτό το λόγο οι τελευταίες αποτελούν ένα στόχο που πολλαπλά κτυπιέται.
Εδώ δεν είναι η ελληνική κυβέρνηση που έχει την πρωτοβουλία. Το πρόβλημα είναι το ακριβώς ανάποδο. Δεν αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες και αντίθετα ασκούνται ασφυκτικές πιέσεις στο όνομα τώρα των επιλογών της Ε.Ε. και σε αντιπαλότητα με συνταγματικές επιταγές. Αγνοείται ότι αυτές οι επιλογές είναι ήδη υπό αναθεώρηση, αγνοείται ότι στις άλλες χώρες υπάρχει ισχυρή βιομηχανία, αναπτυγμένη έρευνα και τεχνολογία, πανίσχυροι εθιμικοί κανόνες που προσδιορίζουν την άσκηση του επαγγέλματος;
Όσα ζητήματα παραπάνω επιλεκτικά αναφέρθηκαν, δημιουργούν για τους μηχανικούς, τους φορείς τους, το ΤΕΕ, μια πραγματικότητα στην οποία δεν μπορούν να κλείσουν τα μάτια. Όπως δεν μπορούν να το κάνουν μπροστά στις εξελίξεις που παγκόσμια συμβαίνουν σε θέματα τεχνολογίας, ανάπτυξης και προόδου. Απαιτούνται ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο οργάνωσής τους και τομές στον προβληματισμό τους.
Αυτό όμως που είναι χαρακτηριστικό εν ανεπαρκεία είναι ο ουσιαστικός και υπεύθυνος διάλογος. Δεν μπορεί να προωθούνται νομοσχέδια με αφανείς σκοπιμότητες και ανευθυνότητα. Οι παρεμβάσεις των μηχανικών στοχεύουν και στη διεύρυνση της δημοκρατίας, όπως καθημερινά ασκείται. Με την αναγνώριση του ρόλου που το σύνταγμα, οι νόμοι, και ο κανονισμός της Ε.Ε. επιφυλάσσουν σε Οργανισμούς όπως το ΤΕΕ. Με την προώθηση του διαλόγου, που πρώτα και σίγουρα θα διευκολύνει την ίδια την κυβέρνηση στο να συλλάβει στο σύνολό τους τις συνέπειες των επιλογών της.
Οι Έλληνες μηχανικοί είναι αποφασισμένοι να αντιστρέψουν με τον αγώνα τους τις λογικές που οδηγούν στη βίαιη ανατροπή των συνθηκών άσκησης του επαγγέλματός τους.